In de periode 2020 – 2023 hebben we gewerkt aan twee plannen om de woningen in onze buurt duurzaam aardgasvrij te verwarmen. Ons eerste plan was een Buurtwarmtenet met een eigen duuzame bron. Dat bleek uiteindelijk niet haalbaar. Vanaf 2022 hebben we een nieuw plan uitgewerkt om onze woningen met individuele warmtepompen te verwarmen. Dat willen we realiseren met een gezamenlijke buurtgerichte aanpak, zodat iedereen mee kan en ontzorgd wordt. Dat is het plan ‘Warmtepomp voor iedereen’.
Hieronder vind u de belangrijkste informatie over de beide plannen
Warmtepomp voor iedereen (2022-2023)
Begin 2022 was duidelijk dat ons plan voor een Buurtwarmtenet niet haalbaar was (zie verder omlaag). In april en mei spraken we met onze bewoners over hoe verder te werken aan een warmteplan voor de buurt. De uitkomst van deze buurtgesprekken was dat er duidelijk behoefte was aan een altenatief voor de optie aansluiting op stadsverwaming, waar de gemeente aan werkte.
Sinds medio 2022 hebben we een paar mogelijkheden verkend. Een individuele warmtepomp per woning leek de beste kansen te bieden. Met een aantal marktpartijden verkenden we verder wat voor ons type woningen de beste opties waren. Dat doen we samen met het buurtinitiatief Klopvaartbuurt aardgasvrij. Sinds 2022 werken we intensief samen aan een plan voor de twee buurten.
Belangrijk bij deze verkenning was: beperken van de geluidsovelast (geen lucht-warmtepomp n met een ventilatorkast als buitenunit), kosten (haalbaar, betaalbaar en financierbaar voor iedereen), inpasbaarheid in onze woningen en de mogelijkheid van een stapsgewijze route via hybride warmtepompen als eeste lstap.
Dit leidde tot het plan Warmtepomp voor iedeeen, met twee ‘routes’ die, elk in een veschillend tempo, leiden naar het einddoel duuzaam aardgasvij verwarmen:
1) Stapsgewijze route, met een hybride wamtepomp en een basis niveau van isolatie van de woning als eeste stap. Een gas CV is dan nog back up voor de koudste periodes. Met deze route worden de investeringen en aanpassing van de woning over een langere tijd uitgesmeerd. Dit is alleen mogelijk als we langer aardgas kunnen gebruiken dan de beoogde einddatum van 2030.
2) Direkt klaar route, met een all electic wamtepomp en de daarvoor nodige goede isolatie. De bron voor de warmte en de stroom voor de warmtepomp wordt geleverd door PVT panelen. Dat is een combinatie van warmtepanelen en zonnepanelen op het dak van de woning. Voor het warm tapwater en douchewater is een aparte boiler nodig. Vervangen van radiatoren zal in de meeste gevallen niet nodig zijn. Via deze route kunnen alle woningen in onze buurt uiterlijk 3030 overstappen naar aardgasvrij verwarmen.
Voorjaar 2023 was dit plan op hoofdlijnen uitgewerkt en hebben we het besproken met de gemeente. Daarbij bleek dat een Stapsgewijze route met hybride warmtepompen niet viel te combineren met de ambitie van de gemeente om Overvecht-Noord uiterlijk in 2030 aardgasvrij te maken.
In juni 2023 hebben we het plan met onze bewoners intensief besproken. Ca. 25% van onze huishoudens deed mee aan de buurtgesprekken. Het plan werd positief ontvangen. Er waren ook nog veel vragen en zorgen. Aan het einde peilden we het (voorlopige) draagvlak met een enquête. Opvallend was dat de meeste deelnemers aan de gesprekken het warmtepomp plan een goed altenatief vonden. En de Direct klaar route als meest kansrijk beoordeelden. Voor de Stapsgewijze route met hybride warmtepompen was veel minder belangstelling dan wij hadden verwacht. Maar weinig deelnemers aan de buurtgesprekken voelden voor aansluiting op de stadsverwarming. Lees de Rapportage buurtgesprekken en enquête Vechtzoom- en Klopvaartbuurt juni 2023
Gezien de uitkomst van de buurtgespekken en de gesprekken met de gemeenten besloten we om de stapsgewijze route met hybride wamtepompen te schrappen. Daarmee is het plan eenduidiger geworden en vervalen discussie over hybride warmtepompen.
Wij denken dat dit plan beter is voor onze buurt dan aansluiten op de stadsverwarming. Volgens onze berekening zijn de kosten voor de gebruiker in de meeste gevallen gelijk of lager dan bij de stadsverwarming. En het is duurzamer. Bovendien blijft de bewoner de baas over de eigen warmtevoorziening. Een onafhankelijk bureau heeft ons plan beoordeeld. Zij concluderen dat het voor wat betreft de kosten voor gebruikers kan concurreren met de stadsverwarming. Lees de Samenvatting ‘Warmtepomp voor iedereen’ 20-11-23
In de nieuwe versie (met alleen de Direkt klaar route) hebben we opnieuw gesproken met de gemeente. Dat leidde niet tot de steun waarop wij hopen. De gemeente blijft bij haar voorkeur voor aansluiting op stadsverwarming. In de Raadsbrief 3 november 2023 over voortgang van het programma Overvecht-Noord aardgasvrij legt de wethouder uit waarom de gemeente kiest voor aansluiting op stadsverwaming en ons plan als alternatief niet wil ondersteunen.
Onze vragen aan de gemeente zijn:
1. Stel voor ons plan per woning een zelfde subsidiebijdrage beschikbaar als voor aansluiting op de stadsverwarming.
2. Werk samen met ons een manier uit om de investering voor de warmtepomp en het isoleren van de woning voor iedereen toegankelijk en mogelijk te maken.
3. Leg – als de gemeente met haar eigen uitvoeringsplan aardgasvrij voor Overvecht-Noord aan de wijk pesenteert – dit samen met ons plan voor aan onze buurt als twee gelijkwaardige alternatieven, zodat de bewoners kunnen kiezen.
Wij hebben de gemeenteraad in een brief gevraagd ons plan te ondersteunen als een gelijkwaadig alternatief voor onze buurt om duurzaam aardgasvrij te vewarmen.
Lees de Brief aan gemeenteraad over plan Warmtepomp voor iedereen 20-11-2023
Een onderbouwing van ons plan geven wij kan via de volgende documenten. Wij hebben die gedeeld met de gemeente, de gemeenteaad en met anderen die van belang zijn voor ons plan.
Onderbouwing plan Warmtepomp voor iedereen 2023
Externe validatie business case door extern bueau 2023
Analyse congestie / ovebelasting stroomnet door plan Warmtepomp voor iedereen 2023
==========================================================================
BUURTWARMTENET (2020-2021)
In 2020 en 2021 hebben we de haalbaarheid van een buurtwarmtenet onderzocht. Eerst door actief mee te weken aan het deelonderzoek Buurtwarmtenet van de gemeente naar veschillende opties voor aadgasvrij verwarmen in Overvecht-Noord. Naast uitbreiden van de stadsverwarming, die al in een goot deel van Overvecht ligt, leken er kansen voor een warmtenet op de schaal van onze buurt met een eigen duurzame bron. Daar lag onze voorkeur.
In 2021 hebben we dat samen met Eneco verder onderzocht in een intensief gezamenlijk proces. Dat leverde veel op aan groei in samenwerking, nieuwe ideeën en hoe dat uitgewerkt zou kunnen worden. D.a. over techniek en businesscase van een warmtenet op buutschaal, opties voor een duurzame bon, over hoe de woningen het best aangesloten kunnen worden en hoe je invloed van de buurt zou kunnen organiseren in een samenweking met een commercieel warmtebedrijf als Eneco.
Aan het eind van dit traject moesten we gezamenlijk concluderen dat een wamtenet op de schaal van onze buut met een eigen duurzame bron (voorlopig) niet haalbaar was. Dat kwam vooral door de extra kosten voor een eigen duurzame bron (in vergelijking met de kosten voor uitbreiding van de ‘reguliere’ stadsverwarming). Landelijke subsidies en regelgeving waren op dat moment onvoldoende bruikbaar om een degelijk poject te realiseren. Zowel Eneco als de gemeente zagen geen mogelijkheid om de ontbrekende financiering te leveren. De conclusie was dat we het plan niet konden realiseren. Begin 2022 hebben we definitief besloten met dit plan te stoppen en de samenwerking met Eneco te beëindigen.
Hieronder vind u de belangrijkste informatie over ons plan Buurtwarmtenet
In november en december 2020 is het voorstel om een buurtwarmtenet te onderzoeken als alternatief voor aardgas verspreid onder de bewoners van onze buurt. Door corona was het niet mogelijk om huiskamergesprekken te voeren, zoals in 2019. Toch hebben wij en de buurtcontactpersonen met het grootste deel van de bewoners kunnen sprekenover dit voorstel. De vraag die wij de bewoners hebben voorgelegd was:
“Vindt u het een goed idee dat we dit in 2021 verder onderzoeken en uitwerken tot een haalbaar plan? Kunt u daar achter staan?”
Een grote meerderheid van de huishoudens waarmee we hebben gesproken heeft hier positief op gereageerd.
Op basis van deze gesprekken is een rapport samengesteld en dat kunt u hier downloaden.
Wat is een buurtwarmtenet?
Een buurtwarmtenet is een vorm van een warmtenet. Een warmtenet wat zich uitstrekt over de hele stad noem je ook wel stadsverwarming. Onze voorkeur gaat uit naar een warmtenet met een aanwijsbare duurzame bron voor onze buurt en met blijvende invloed voor onze buurt. Dat noemen we een buurtwarmtenet.
Hieronder eerst een aantal links met basisinformatie over warmtenetten.
Filmpje over warmtenetten van de NOS
Uitleg Milieucentraal
Uitleg HIER
Een buurtwarmtenet wordt dus gevoed door een duurzame bron in onze buurt. Daarvoor zijn verschillende opties denkbaar die we verder gaan onderzoeken komend jaar. De belangrijkste zijn warmte winnen uit de bodem, warmte winnen uit de oppervlaktewater zoals van de Vecht of warmte winnen uit de zon met zonnecollectoren. Hierna volgens wat links met meer achtergrondinformatie over deze warmtebronnen.
Warmte uit de bodem
Warmte uit oppervlaktewater
Warmte van de zon
De tweede belangrijke eigenschap van een buurtwarmtenet is dat wij als buurt blijvende invloed houden. Bij de Utrechtse stadsverwarming kan dat op dit moment (nog) niet. Wel zijn er op allerlei plekken in Nederland initiatieven zoals Nieuwe Energie Vechtzoom die bezig zijn wel blijvende betrokkenheid en soms ook eigendom door bewoners van hun eigen warmtenet te organiseren. In Culemborg en Terheijde zijn er zelfs al warmtenetten aangelegd. We staan dus zeker niet alleen.
EnergieSamen: inspirerende voorbeelden
Buurtwarmte webinar Energie-U
Standpuntnota & verslag heisessie: onze overwegingen toegelicht
De kerngroep is niet over één nacht ijs gegaan bij het bepalen van dit plan. In de eerste helft van het jaar waren wij actief betrokken bij een onderzoek naar de kosten van de verschillende alternatieven wat in opdracht van de gemeente werd uitgevoerd. Daarna hebben wij samen als kerngroep en ook samen met de kerngroep van Klopvaart Aardgasvrij en Energie-U gesproken over wat ons te doen staat. In de standpuntnota is onze beoordeling van de verschillende alternatieven en de keuze waar wij nu voor staan verder uitgewerkt. Als achtergrond daarbij hebben we ook tijdens een heisessie alle alternatieven gescoord op onze voorwaarden.
- Standpuntnota
- Tussenstand vergelijking van alternatieven op onze voorwaarden (link)
Relevante achtergrond documenten over aardgasvrij in onze wijk
Het onderzoek naar de kosten van de alternatieven voor aardgas wordt door de gemeente pas in de loop van november openbaar gemaakt. Omdat wij zelf actief betrokken waren kennen we de inhoud en conclusies wel en namen die mee in onze plannen. Er zijn diverse andere studies en documenten waar wij ons op baseren. Hieronder de meest belangrijke.
- Onderzoek gemeente kosten alternatieven voor aardgas (in de loop van november openbaar)
- Routekaart verduurzaming Stadsverwarming (Eneco)
- Transitieplan Overvecht-Noord (gemeente & partners)
- Onderzoek energiebronnen voor Utrecht (Greenvis i.o. gemeente)
- Raadsbrief over versnelde vervanging gasleidingen (gemeente)